Powstanie 1944 – Gloria Victis !

01.08.2023 r. mija 79 lat od wybuchu Powstania Warszawskiego, jednego z najdonioślejszych wydarzeń w historii dwudziestowiecznej Polski. Powstanie to było walką żołnierzy Armii Krajowej przeciwko niemieckiemu okupantowi, a także próbą podjęcia działań przez władze Polskiego Państwa Podziemnego uniemożliwiających wkroczenie wojsk sowieckich na terytorium Polski. Strategicznym celem była próba ratowania powojennej suwerenności oraz przedwojennego kształtu granic państwowych. W walkach powstańczych wzięły udział wszystkie formacje zbrojne działające wówczas w Warszawie. Powstanie, zaplanowane jako krótkotrwała walka, przerodziło się w powszechny zryw powstańczy mieszkańców stolicy. Mimo zapału, ofiarności i męstwa nie miało szans powodzenia. W wyniku Powstania Warszawskiego zginęło około 18 tys. żołnierzy AK i 150-200 tys. cywilów, około 85% budynków legło w gruzach, zniszczone zostały wartościowe dzieła sztuki i zabytkowe obiekty.
Powstanie Warszawskie upadło, jednak jego idea żyje w Polsce do dzisiaj. Jego legenda umacnia w Narodzie ducha nadziei, który dał początek demokratycznym przemianom 1989 roku. Powstanie nie osiągnęło celów ani wojskowych, ani politycznych, ale dla kolejnych pokoleń Polaków stało się symbolem męstwa i determinacji w walce o niepodległość .

Powstanie Warszawskie doczekało się bogatej faktografii. Wśród utworów o tematyce powstańczej możemy znaleźć zarówno relacje, wspomnienia świadków, dzieła batalistyczne, ukazujące Powstanie jako doświadczenie przygody i przyjaźni, a także teksty oceniające zasadność Powstania z perspektywy czasu. Literatura powstańcza była tworzona już w 1944 roku (podziemne drukarnie wydawały poezję i prasę powstańczą), jak i po październikowej odwilży 1956 roku. Lata po 1989 roku to „wysyp” książek historycznych odtwarzających wydarzenia tamtych dni.